Tag: Polskie Radio

Opublikowane w

Prosimy Rzecznika Praw Obywatelskich i Helsińską Fundację Praw Człowieka o ocenę zmian w radiowym kodeksie etyki

Szanowni Państwo,

Zwracamy się z prośbą o ocenę zgodności ostatnich zmian wprowadzonych przez zarząd Polskiego Radia S.A. do “Zasad Etyki Zawodowej” obowiązujących w Polskim Radiu, z Konstytucją RP, ustawą o radiofonii i telewizji oraz innymi przepisami i rekomendacjami, dotyczącymi mediów publicznych i wolności słowa.

zasady etyki PR

Uchwała-nr-176-VIII-2020-z-dnia-20-listopada-2020-roku

Zmiany, które zarząd Polskiego Radia S.A. wprowadził w listopadzie br. do uchwały z dnia 9 września 2004 roku w sprawie przestrzegania etyki zawodowej w Polskim Radiu – Spółce Akcyjnej oraz w sprawie powoływania Komisji Etyki Polskiego Radia – Spółki Akcyjnej, budzą nasze zaniepokojenie. Naszym zdaniem dokument ten jest od lat wykorzystywany przez władze Polskiego Radia w sposób wybiórczy. Niektóre zapisy były ignorowane – inne, wykorzystywane przeciwko dziennikarzom. Najnowsze zmiany są kolejnym krokiem, aby dziennikarzom uniemożliwić krytykę pracodawcy poprzez zablokowanie możliwości publicznego wypowiadania się poza anteną, także w mediach społecznościowych.

To próba wprowadzenia do obowiązujących w Polskim Radiu S.A. regulacji zapisów, które raz już stały się przedmiotem krytyki Rzecznika Praw Obywatelskich – chodzi o zarządzenie nr 4/VIII/2020 Prezesa Polskiego Radia Spółki Akcyjnej z 20 lipca 2020 roku. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar, w liście do prezes Polskiego Radia ocenił, że zarządzenie zakazujące wypowiadania się pracownikom radia bez zgody rzecznika prasowego jest sprzeczne z zapisami Konstytucji i wniósł o zmianę zarządzenia. W odpowiedzi na list RPO, prezes zarządu PR SA oświadczyła, że „…akt prawa wewnętrznego dotyczy zasad kontaktowania się przez pracowników i współpracowników Polskiego Radia z prasą, radiem, telewizją, portalami internetowymi. Treść zarządzenia nie wpływa w żaden sposób na respektowaną przez Zarząd Polskiego Radia konieczność zagwarantowania pluralizmu w przekazie antenowym naszej spółki, ponieważ dotyczy wystąpień w innych mediach.”

Nowe zapisy zabraniają dziennikarzom już nie tylko krytykowania Polskiego Radia, ale także wypowiadania się na tematy, które nie muszą być związane z funkcjonowaniem radia.  Obowiązujące od 20 listopada 2020 roku nowe zapisy w sprawie przestrzegania etyki zawodowej stwierdzają, że „W celu dochowania lojalności wobec Polskiego Radia S.A. dziennikarz powstrzymać się od publikowania w Internecie opinii, komentarzy i informacji, których jednocześnie nie przedstawiłby podczas prowadzonej audycji (dotyczących w szczególności: polityki, spraw międzynarodowych, ekonomii, mediów, religii, etyki, działalności Polskiego Radia – S.A., życia społecznego, kwestii moralnych)”  a „Pracownicy Polskiego Radia S.A. nie powinni prowadzić w Internecie w tym w mediach społecznościowych oraz na portalach Polskiego Radia – S.A. i jego anten, jakiejkolwiek aktywności, która w jakikolwiek sposób mogłaby negatywnie wpłynąć na wizerunek Polskiego Radia S.A. lub podważałaby zaufanie do jego działalności jako nadawcy publicznego.” Ponadto, postanowienia owe mają mieć zastosowanie do aktywności pracowników prowadzonej nie tylko w ramach obowiązków służbowych ale poza ich zakresem.

Doświadczenie ostatnich lat dobitnie pokazuje, że wypowiedzi dotyczące w szczególności polityki, spraw międzynarodowych, ekonomii, mediów, religii, etyki, działalności Polskiego Radia – S.A., życia społecznego oraz kwestii moralnych – mogą stać się powodem zwolnienia dziennikarza lub zakończenia z nim współpracy. Dlatego zapisy te mogą wywołać co najmniej efekt mrożący, a w praktyce być narzędziem cenzury oraz represji. Tymczasem dziennikarze mediów publicznych mają prawo a nawet obowiązek publicznie sygnalizować nieprawidłowości w działaniu publicznego nadawcy, za co – według wprowadzonych reguł – będą mogli być karani w majestacie wewnętrznych uregulowań. Co ważne, zapis wprowadzony w pkt. I ust 3 uchwały sugeruje, iż zasady te dotyczą nie tylko pracowników PR SA, ale także współpracowników oraz firm, z którymi współpracuje Polskie Radio S.A.. Takie ograniczenia są nie do przyjęcia z punktu widzenia swobód obywatelskich – ale także zasad etyki dziennikarskiej, która zobowiązuje nas do zachowania rzetelności, obiektywizmu i pluralizmu w naszej pracy oraz z punktu widzenia charakteru naszego zawodu – publicznego watchdoga. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż ciałem, które jest uprawnione do oceniania ewentualnych naruszeń zasad etyki w Polskim Radiu S.A. jest wskazana w tym samym dokumencie Komisja Etyki, która w całości powoływana jest przez zarząd Polskiego Radia S.A., co sprawia, iż jej orzeczenia od wielu lat budzą wątpliwości nie tylko ocenianych dziennikarzy, ale samych jej członków.

 

Załączniki:

uchwała z dnia 20.11.2020

uchwała z dnia 9.09.2004

 

Z poważaniem

 

Stowarzyszenie Dziennikarzy i Twórców Radia Publicznego

Warszawa, 01.12.2020

 

Opublikowane w

Zasady etyki zawodowej w Polskim Radiu

Załącznik do uchwały nr 64 (174) Zarządu PR – S.A. z dn. 9 IX 2004 r.

Zasady etyki zawodowej w Polskim Radiu – Spółce Akcyjnej

I.          Część wstępna

  1. Polskie Radio – Spółka Akcyjna pełni służbę publiczną.
  2. Polskie Radio – Spółka Akcyjna w swej działalności kieruje się prawem powszechnie obowiązującym, Statutem Spółki, uchwałami i decyzjami organów statutowych Polskiego Radia – S.A., wewnętrznymi regulaminami i procedurami oraz niniejszymi ”Zasadami etyki zawodowej w Polskim Radiu – S.A., zwanymi w dalszym ciągu „Zasadami”.
  3. Zasady dotyczą działalności programowej Polskiego Radia – S.A., obowiązują wszystkich pracowników Polskiego Radia – S.A, współpracowników Polskiego Radia – S.A. oraz firmy, z którymi współpracuje Polskie Radio – S.A., każdego w takim stopniu, w jakim uczestniczy w przygotowaniu, tworzeniu i emisji programu radiowego.
  4. Zasady stanowią dla dziennikarzy Polskiego Radia – S.A. uzupełnienie norm zawartych w przepisach:
    • ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji z późniejszymi zmianami,
    • Prawa prasowego z dnia 26 stycznia 1984 r. z późniejszymi zmianami,
    • ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
    • ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej,
    • ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych z późniejszymi zmianami,
    • Europejskiej Konwencji o telewizji ponadgranicznej, w takim zakresie w jakim dotyczy radia publicznego,
    • Kodeksu cywilnego,
    • Kodeksu karnego,
    • Kodeksu pracy,
    • Układu Zbiorowego Pracy Pracowników Polskiego Radia – Spółki Akcyjnej.
  5. Zasady stanowią odniesienie do reguł zawartych w Karcie Etycznej Mediów, której sygnatariuszem jest Polskie Radio – Spółka Akcyjna.

II.          Misja publiczna Polskiego Radia – Spółki Akcyjnej

  1. Podstawowym celem działalności Polskiego Radia – S.A. jest służenie dobru powszechnemu przez oferowanie całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, zróżnicowanych programów i innych usług w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujących się:
    • pluralizmem,
    • bezstronnością,
    • wyważeniem i niezależnością,
    • innowacyjnością,
    • wysoką jakością i integralnością przekazów.
  2. Realizując ten cel dziennikarze Polskiego Radia – S.A. mają obowiązek w tworzonych audycjach:
    • kierować się odpowiedzialnością za słowo,
    • dbać o dobre imię Polskiego Radia – S.A.,
    • rzetelnie ukazywać całą różnorodność wydarzeń i zjawisk w kraju i za granicą,
    • sprzyjać swobodnemu kształtowaniu się poglądów obywateli oraz formowaniu się opinii publicznej,
    • umożliwiać obywatelom i ich organizacjom uczestniczenie w życiu publicznym przez prezentowanie zróżnicowanych poglądów i stanowisk oraz wykonywanie prawa do kontroli społecznej,
    • służyć rozwojowi kultury, nauki i oświaty, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego dorobku intelektualnego i artystycznego,
    • upowszechniać wiedzę o języku polskim,
    • respektować chrześcijański system wartości, za podstawę przyjmując uniwersalne zasady etyki,
    • służyć umacnianiu rodziny,
    • służyć kształtowaniu postaw prozdrowotnych,
    • służyć zwalczaniu patologii społecznych,
    • uwzględniać potrzeby mniejszości narodowych i grup etnicznych,
    • zaspokajać prawo każdego człowieka i społeczeństwa w całości do informacji o wydarzeniach i zjawiskach życia publicznego,
    • przyczyniać się do szeroko pojętej edukacji słuchaczy przez upowszechnianie wiedzy i kultury,
    • stanowić platformę publicznej debaty.
  3. Miarą oceny Polskiego Radia – S.A. jest akceptacja przez słuchaczy oferty programowej i sposobu jej realizacji. Słuchacze traktowani są jako partnerzy Polskiego Radia – S.A., a pracownicy i współpracownicy Polskiego Radia – SA oraz firmy dziennikarskie współpracujące z Polskim Radiem – SA – tworząc audycje na wysokim poziomie merytorycznym i formalnym – okazują szacunek dla ich oczekiwań, potrzeb, poglądów i systemów wartości.

III.          Normy zachowań wobec słuchaczy i uczestników audycji

  1. Naczelnymi zasadami działania dziennikarzy Polskiego Radia – S.A. jest służenie prawdzie, strzeżenie wolności słowa, niezależność i bezstronność.
  2. Przedstawianie przeciwstawnych opinii – szczególnie w sprawach kontrowersyjnych i wzbudzających społeczne emocje – jest powinnością i nieodłącznym elementem pracy dziennikarza Polskiego Radia – SA.

Normy zachowań wobec słuchaczy i uczestników audycji.

  1. Rozmówców i gości audycji należy zapoznać z jej charakterem i założeniami. Po nagraniu (jeśli nie jest to program ”na żywo”) rozmówców i gości trzeba poinformować, w jaki sposób zostaną wykorzystane ich wypowiedzi.
  2. Opracowanie i montaż materiałów nie może zniekształcać informacji, opinii i komentarzy. Informacja powinna być wyraźnie oddzielona od opinii i komentarzy.
  3. Omyłki i błędy należy prostować możliwie szybko.
  4. Nie wolno ujawniać osoby informatora, jeśli zastrzeże on sobie anonimowość.
  5. Każdy ma prawo do ochrony swej prywatności i intymności. Naruszenie tej zasady może nastąpić jedynie wówczas, gdy zezwala na to prawo.
  6. Nie wolno nikogo dyskryminować ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, odrębność kulturową czy obyczajową.
  7. Nie należy przesądzać o winie przed wydaniem prawomocnego wyroku przez sąd.
  8. Programy przeznaczone dla dzieci powinny pomagać im w zrozumieniu świata oraz wspomagać rozwój ich osobowości. W audycjach tych problemy przemocy fizycznej i psychicznej mogą być podejmowane tylko ze szczególną ostrożnością, taktem i umiarem przy pełnym zastosowaniu zasad określonych w Regulaminie kwalifikowania do rozpowszechniania audycji, które mogą zagrażać psychicznemu, uczuciowemu lub fizycznemu rozwojowi dzieci i młodzieży, wprowadzonym w życie uchwałą nr 23 (287) Zarządu Polskiego Radia – S.A. z dnia 18 marca 2002 r.
  9. Należy dbać o to, by nikt nie poczuł się dotknięty z powodu ułomności fizycznej bądź psychicznej albo z powodu choroby.
  10. Język audycji powinien być wolny od słów i wyrażeń wulgarnych, obscenicznych i powszechnie uznawanych za obraźliwe chyba, że ich użycie ma szczególne uzasadnienie.

Normy zachowań wewnątrz Polskiego Radia – S.A.

  1. Pracownicy Polskiego Radia – S.A. są lojalni wobec swojej instytucji, gotowi do wykonywania służbowych poleceń, mając przy tym na względzie, aby nie zostało naruszone prawo lub popełniona omyłka. Dla wyjaśnienia spraw i rozwiązania konfliktów w miejscu pracy wykorzystują wszelkie możliwości dialogu i porozumienia się wewnątrz Polskiego Radia – S.A.
  2. Pracownicy Polskiego Radia – S.A. powinni wyraźnie oddzielać prywatne działania od pracy w Polskim Radiu – SA. Nie wolno doprowadzać do powstania sytuacji ”konfliktu interesów”, w szczególności wykluczyć należy pracę czy współpracę z niepublicznymi stacjami radiowymi, firmami będącymi producentami programów radiowych, biurami prasowymi instytucji i organizacji, agencjami reklamowymi i firmami public relations.
  3. Pracownicy Polskiego Radia – S.A. w swoich wypowiedziach nie powinni naruszać dobrego imienia Polskiego Radia – S.A.
  4. Pracownicy Polskiego Radia – S.A. obowiązani są do dochowania zasad określonych w uchwale nr 3 (227) z dnia 27 stycznia 1997 r. w sprawie konkurencji, określenia podmiotów konkurencyjnych w stosunku w Polskiego Radia – S.A. oraz wprowadzenia w życie umowy o zakazie konkurencji z późniejszymi zmianami.
  5. Pracownicy Polskiego Radia – S.A. są życzliwi dla ludzi, zapobiegają napięciom w pracy i rozładowują je, przestrzegając zasad poprawnego zachowania.
  6. Dziennikarze Polskiego Radia – S.A. nie mogą reklamować towarów i usług oraz zajmować się akwizycją reklam.
  7. Niedopuszczalne jest wykorzystywanie stanowiska w Polskim Radiu – S.A. dla uzyskiwania korzyści materialnych lub osobistych.